١- په‌یوه‌ندییه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی كورد‌و بزوتنه‌وه‌ی گشتی ئێران‌و ئۆپۆزسیۆنی ئێران له‌چ ئاستێكدا ده‌بینی؟
وڵام = لە ئێران بە هۆی دوخی تایبەت و هەر سەردەمە و بە شیوازێک خەبات و بەربەرەکانێ لە گەڵ دەسەڵات لە ئارادا بووە و بەڕێوە چووە و زۆر جاریش ئەو دەربڕینی نارەزایەتیانە و خۆ پێشاندانەکان بە دوور لە کاریگەریی لایەنە سیاسی و رێکخراوەییەکان، یان بە واتایەکیتر "خۆرسک"بووە. بەڵام لە کوردستان جیا کردنەوەی جەماوەر و لایەنە سیاسیەکان کارێکی ئاستەمە. بزووتنەوەی کوردستان هەڵقوڵاوی بەستێنێکی رزگاریخوازی، عەداڵەتخوازی، مافخوازی و کۆمەڵایەتیی پێویستە. بەم پێێە بزووتنەوەی کوردستان نەک تەنیا ویست و ئێرادەی کۆمەڵێک رووناکبیرو خوێندەوار لە زانکۆکان، بەڵکۆ پێویستەیەکی کۆمەڵایەتی و مێژوویی بوو کە لە تووتنەوان، جووتیار، قوتابی، خوێندکار و کیژو کوڕ و پیر و لاوی شارو گوندی کوردستان پێک هاتووە و بنچی کوتاوە. بۆیە ئەو بزووتنەوەیە پێکهاتەیەکە لە کۆمەڵێک رێکخراوی کۆمەڵایەتی و داخوازی روون و ئاشکرا و دەربڕێنی روون و راشکاوی ئەوداخۆازانەو بانگەشەکردن بۆیان. بەڵام بزووتنەوە جەماوەریەکان لە ئێران بە داخەوە خاوەنی داخوازێکی کونکرێت، دیار و شەفاف نین. دیارە هەرکامە و هەڵگری کۆمەڵێک داخوازن، بەڵام هەتا ئێستاشی لە گەڵ بێت نەیان توانیوە لە سەر لانیکەم داخوازە هاوبەشەکانیان هاودەنگ و هاوڕا بن. بەو مانایە کاتێک بزووتنەوی نەتەوە بن دەستەکان هەیە، تەنیا دەمێنێتەوە، هەروەک بینیمان لە ئاخری حەفتاکاندا بزووتنەوەی بەرینی خوێندکاری بە تەنیا مایەوە هەر وەک بزووتنەوە کرێکاریەکان، بزووتنەوەی ژنان، بزووتنەوە پێشەییەکان و . . . هتد بەو دەردەوە ئەناڵێنن.
ئەو بزووتنەوانە بڕێک جار لە لایەن رێکخراوە حیزبیەکانەوە بە مەبەستێکی تایبەتەوە بە کار هێنراون و مافی سەربەخۆییان لێ زەوت کراوە و بە پێی هەل و مەرج و سیگناڵە سینووسیەکان لە نێو خۆی دەسەڵاتی زاڵ(نەک کۆمەڵگا)، بۆ چوونی ئەوبزووتنەوانەش ئاڵ و گۆڕی نەک تاکتیکی بەڵکۆ زۆرجار بنەڕەتیی تێدا پێک هاتووە تا رادەیەک کە بڕیک جار ریزبەندیی دۆست و دوژمنی شێواندووە.
بەداخەوە سەرەڕای تێپەڕینی سی و چوارساڵ بە سەر دەسەڵاتی ئیسلامی لە ئێران، شپرزەیی، بێ بەرنامەیی، بێ ئاسۆیی، ناتەبایی و بە وتەیەکی راشکاوتر، جیا لە شەڕە دەندووک و کەڵک وەرگرتنی هەلپەرستانە، بەرژەوەندیخۆازانە و بە لاڕێدا و لە بار بردنی پوتانسیەلی بەهێزی جەماوەر، دەسکەوتێکی ئەوتۆمان لە بەردەستدا نیە. لە راستیدا ئەو پەتایەی کە لایەنە ئوپۆزیسیونەکان تووشین، لە بزووتنەوە جەماوەریەکانیشدا تەشەنەی سەندووە. هەرچەندە زۆر جاریش دەسەڵات ناچار کەوتووە لە بەرانبەر خەبات و تێکۆشانی ئەو بزووتنەوانەدا پاشەکشە بکات، بەڵام لە لایەک بە هۆی هەر ئەو شپرزەیی و بێ بەرنامەیی و ناتەباییەی کە ئاماژەی پێکرا نەتواندرا خاوەندارێتی لەو دەسکەوتانە بکرێت و بپارێزرێن و لە لایەکی ترەو کۆماری ئیسلامی بە شیوازێکی تر لە بوارگەلی تردا دیسانەوە ئەو دەسکەوتانەی زەوت کردۆتەوە.
لە کۆتاییدا، هەروەک لانیکەم لە ماوەی ئەم سی و چوار ساڵەدا ئێمە بە گشتی شاهیدی زۆرێک بزووتنە، خەبات و بەربەرەکانێی جەماوەری و پیشەیی لە ئێران بووین و لە ئەگەری هاوئاهەنگی و هاوخەباتی پوتانسیلی بەدەست هێنانی زۆر دەسکەوت و بەرەو پێشچوون و بەرینتر بوونەوەیان هەبووە بەڵام نەیان توانیوە مەبەستەکانی خۆیان بە باشی بپێکن. بۆیە پێویستە بە دوور لە قەتیس مانەوە لە چوارچێوەی لایەنە حیزبیەکان و بەڕێوە بردنی رۆڵی ئامرازانە، سەربەخۆییان بپارێزرێت، پەرەیان پێ بدرێت، رێک بخرێن، هاوئاهەنگ بکرێن، بناسێندرێن و بە گشتی لە بەر ئەوەی کە هەرکامە نوێنەرایەتیی بە شێکی دیاریکراوی کۆمەڵگا دەکەن و ئاوێنەی باڵانمای کۆمەڵگان، لایەنە رێکخراوییەکان پێویستە خۆیان لە گەڵ ئەوان رێک بخەن و هاوئاهەنگ بن نەک هەلپەرستانە و ئامرازانە لە خزمەت بەرژەوەندیی بەرتەسکی حیزبی بەکاریان بێنن.
٢- پێتوایه په‌یوه‌ندی حیزبه‌كوردیه‌كان له‌گه‌ڵ ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی له‌چ ئاستێك‌و له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كدا بێت؟
وڵام= ئێمە کاتێک باس لە ئوپۆزیسیون دەکەین بەداخەو لە بەر کۆمەڵێک فاکتۆری دیار و ئاشکرا، لایەن یان بابەتێکی جیدی بە ناو ئوپۆزیسیونمان بەرچاو ناکەوێت. لە باتی ئەوە کۆمەڵێک خەڵک ئەبینین زۆرتر خەریکی شەڕە دەندووک و بە یەکدا هەڵگوتن و لەم دواییانەشدا کێبەرکێی رەنگامەین کە بە هۆی دوور کەوتنەوە لە جەماوەر و بڕێک جار خۆ بەستنەوە و خۆ هەڵواسین لە بیروکەیەکی ئیدئۆلۆژیی تایبەتیدا، مەودایەکی زۆریان لە گەڵ کۆمەڵگا و داخۆازە کۆمەڵایەتی، پێشەیی، سیاسی و ئابووریەکانیدا لە نێواندایە.
بە بڕوای من چاوەڕوانی، بێ گەڵالەیی و شپرزەییەکی بەرین بە سەر ئوپۆزیسیونی ئێرانیدا زاڵە و ئەو دۆخە هەڵ ئەگەڕێتەوە بۆ بێ هیوای و نە بوونی متمانە بە خۆ و هەروەها چەشنێک"توهم" لە ئاست دەسەڵاتی ئیسلامی لە نێو ئوپۆزیسیونی ئێرانی بە گشتی. جا ئەو نەبوونی متمانە بە خۆ و تەوەهومە، تا ئەو جێگایە پەرەسەندووە کە لە بچووکترین بابەت لەئاڵ و گۆڕە نێو خۆییەکانی رژیمی ئیسلامی دا خۆ دەردەخات ولایەنهایەک لە ئوپۆزیسیونی ئێران تووشی راڕایی، دوودڵی و تەنانەت قەیران دەکات. لەمبارەوە وێنا زۆرن و بە درێژایی تەمەنی کۆماری ئیسلامی بوونیان هەبووەو هەیە، بۆ وێنە:
هەڵبەز دابەزەکانی رێکخراوی موجاهدین، دۆخی تایبەتیی لایەنە میللی – مەزهەبیەکان، قەیرانە نێو خۆییەکانی رێکخراوی چریکە فیداییەکانی خەڵکی ئێران، قەیران، چارەنووس و ئاکامی حیزبی توودەی ئێران و لەم شازدەساڵەی دواییشدا بە هاتنەئارای باسی ئیسڵاحخوازیی حکومەتی، خولێکی نوێ دیسانەوە دەستی پێکردەوە کە لووتکەکەی پاش هەڵبژاردنی خولی دەیەمی سەرۆک کۆماری و دەرەنجامەکانی، بە زەقی خۆی نیشاندا تا ئەو جێگایەی کە بڕێک لە ئوپۆزیسیون بە شایی لۆغان بەرەو پیریی دەسەڵاتدارانی دوێنی و بێدەسەڵاتکراوانی ئەمڕۆ کە برابەشی تاوانە سامناکەکانی کۆماری ئیسلامین، چوون و چەپڵەیان بۆ لێدان.
لانیکەم لە جۆزەردانی ١٣٨٨ی هەتاوی بەم لاوە، ریزی ئوپۆزیسیونی ئێرانی بە گشتی ئاڵ و گۆڕی گرینگی بە سەردا هات. واتە ئوپۆزیسیون دابەش بوو بە دوو لایەنی: رێفۆرمیست و ئەوانەی هیوایان بە ئاڵ و گۆڕ لە نێو خودی کۆماری ئیسلامیدا بەست و تەنانەت لە گەڵ نێردراوانی کۆماری ئیسلامی لە ژوورە داخراوەکاندا دانیشتن یان لە گەڵ کۆمەڵێک لە ئوپۆزیسیونی دەست نیشان کراو دانیشتن کە هیچ بڕوایەکیان بە مافە ئاسایی، یاسایی و بنەڕەتیەکانی هیچ لایەنێکیتر نیە تەنانەت ئەگەر بە رواڵەتیش بووبێت.
لە ماوەی تەمەنی سی و چوارساڵە و هەموو هەڵس و کەوتەکانی ئەو رژیمە، ئەو راستیەی دەرکەوتووە و سەلمێندراوە کە بە بێ رووخانی کۆماری ئیسلامی بە تەواوەتیی هەبوونیەوە، نە هیج نەتەوە و کەمایەتی یان گروپ و دەستەیەک، بەڵکۆ تەنانەت تاکێکی کۆماڵگای فەرەچەشنیی ئێران ناتوانن بە داخواز و مافە سەرەتاییەکان خۆیان بگەن.
هەر بۆیە لە سەر ئەو بنەما و لێکدانەوەیە، زیندووترین،چالاکترین و ئاکتیڤترین بزووتنەوەو ئوپۆزیسیون لە کوردستان بوونی هەبووە. لە باری تەمەنیشەوە هەر وەک ئوپۆزیسیونی بێ بەرنامە و راڕایی ئێرانی هاوتەمەنی ئەو رژیمەیە، بزوتنەوەی کوردستانیش هاوتەمەنیەتی و بە دڵنیاییەوە ئەتوانین بڵێین خاوەنی درێژترین تەمەنە،. جیا لە بڕێک بابەتی لاوەکی، پەیگیرترین بزووتنەوەو ئوپۆزیسیون لە ئێران بووە.
هەر وەک زۆرێک ئاگادارن، لە رۆژە سەرەتاییەکانی بە دەسەڵات گەیشتنی کۆماری ئیسلامی و زەخت خستنە سەر بیرجیاوازان و زیندانی و ئێعدام کردنی بە کۆمەڵ لە دادگا چەند خولەکی و نیزامیەکاندا، تەنیا سەنگەرێک کە سەرەڕای بێ ئیمکاناتی، هەژاری و نەداری خەڵک و ئابڵۆقە و گەمارۆە بەربڵاوەکانی دەسەڵاتی تاران لە کوردستان، گەلی کورد و وڵاتەکەیان بوونە سەنگەر، بنکە، مەقەڕ و ماوای ئازادیخوازان و بیر جیاوازان لە سەرتاسەری پانتایی ئێران.
لایەنە جۆربەجۆرە سیاسی و خەباتکارەکان لە لایەک بۆ درێژەی خەبات دژی ئەو رژیمەو لە لایەکی ترەو بۆ پاراستنی خۆیان، روویان کردە کوردستان و خەڵکی کوردستانیش بە دڵئاوەڵاییەوە پێشوازییان لێ کردن. هەرچەندە کوردستان و لایەنە کوردیەکان بە ئەو پەڕی دڵپاکی و رووڕاست، سەرەڕای هەموو تەنگ چەڵەمەکان و هەل و مەرجی کوردستان، چوونە پێشوازی ئەو بابەتەوە. بەڵام لایەنی بەرانبەر بڕێکیان بە هۆی هەر ئەو "توهم"ەی کە پێشتر ئاماژەمان پێی کرد، بڕێکیش بە هۆی گێرەو کێشە ناوخۆییەکانیان و لە کۆتاییدا بڕێکیان کە بە مەبەستی کاسبکارانەو و سەوداگەرانەوە هاتبوونە کوردستان، هەرکامەو بە شێوەیەک چوونە پەراوێزەوە.
دواتریش هەر یەکەو بە شێوازێک یان خەڵکی کورد و بزووتنەوەی کوردستانیان لە بیر خۆیان بردەوە یا بە شیوەیەکی نەشیاو هێرشیان کردە سەر بزووتنەوەی کوردستان و رێکخراوە کوردستانیەکان و خەباتی رەوا و خۆڕاگریی خەڵکی کوردستان بە "خێڵەکی"، "قەومپەرست" ،"ناسیونالیست" و" جودایی خواز" و کۆمەڵێک لەو بابەتانە ناو لێناوە و باسکرد.
لە ئەگەری هەر پێشڕەویەکی بزووتنەوەی کوردستان و هەست بە مەترسی کردن لە لایەن لایەنە جۆربەجۆرەکانی ئێران، هەر لە چەپی چەپەوە تا راستی راست و دەسەڵاتدار تا بێدەسەڵاتی پەراوێزخراو، سەرەڕای جێاوازیی بۆچوون و تەنانەت ئیدئۆلۆژیک، بە بێ وەستان لە بەرانبەر بزووتنەوەی کوردستاندا یەکیان گردۆتەوە
بۆیە حیزبە کوردیەکان یان لانیکەم ئەو لایەنانە لە رێکخراوە کوردستانیەکان کە بڕوای راستەقینەیان بە وەدەستهێنانی مافەکانی خەڵکی کوردستان هەیە، لەم دووفاق بوونەوەی ئوپۆزیسیونی ئێرانیەدا بە راشکاوی بۆچوون و هەڵوێستی خۆیان بە سات و سەودا ،سازان و پرژاندنی تووی دوودڵی، راڕایی و گومان و کڕێنەوە متمانە بۆ ئەو دەسەڵاتە یان دەست و پێوەندە پەراوێز خراوەکانی لە نێو بەشیک لە کۆمەڵگای کوردی درێژە دەدەن ، یان بە پێداگری لە سەر داخوازەکانی کۆمەڵگای کوردستان و دۆزینەوەی هاوپەیمانی راستەقینە تا دوا قۆناخەکان و سەلماندن و دەستەبەر کردن مافە رەواکانی خەڵکی کوردستان خۆ لە هەر سازان و سات و سەودایەک ئەبوێرن.
ئێمە زۆر بە راشکاوی ئەو داخوازەمان وەکۆ پرەنسیب بۆخۆمان دیاری کردووە کە: ناچینە هیچ هاوپەیمانی و هاوکاری لە گەڵ هیچ لایەنێکەوە کە بڕوای راستەقینەی بە مافی گەلی کورد تا دامەرزانی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردی نەبێت و دانی پێدا نەنێت.
٣- سه‌باره‌ت به‌مافه‌كانی گه‌لی كورد ئایا ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی له‌به‌ره‌یه‌كدا ده‌بینی یان جیاوازییه‌كی به‌دی ده‌كرێت، پێتوایه هێڵه سووره‌كان بۆ حیزبی كوردی له‌و په‌یوه‌ندییانه‌دا چین؟
وڵام= ئەگەر چی بۆ خۆیان دوور و لێک جیاوازن و هەرکامە لە روانگەی ئیدئۆلۆژی و جیهانبینیی خۆیانەوە بۆ بابەت و پرسە جۆراوجۆرەکان ئەڕوانن، بەڵام تا ئەمڕۆ بە کردەوە نیشانیان داوە کە لە ئاست پرسە دیموکراتیک، پیشەیی،کۆمەڵایەتی و مرۆییەکان، بە تایبەت لە سەر ماف و داخوازی نەتەوە بندەستەکانی ئێران، مافی ژنان، بابەتە مرۆییەکان، بە هیچ شیوەیەک جیاوازییان نیەو یەکڕان. بۆیە هەرکامە لە جانتای وشەنامەکانیاندا بە پێی بنەما فیکریەکانیان، کۆمەڵێک وشەی دیاری کراو ریز ئەکەن.
بڕێکیان هەر نکۆڵی لە کورد و نەتەوەی کورد ئەکەن و زۆرتر ئەچنە دوو قاڵبی تایبەتەوە کە بریتین لە لایەنی پان ئێرانیست و مەزنیخۆازیی ئێرانی و ئەڵێن: ئێمە هەموو ئێرانین کورد و فارس و تورک و ئەوانەمان نیە ئەو جیا کردنەوانە مەبەست و خواستی دوژمنانی ئێرانی مەزنە. واتە لە راستیدا ئەو بابەت و پرسە گرینگە ئەشارنەوەو نکۆڵی لێ ئەکەن وهەموو شتێک ئەخەنە خانەی عەزەمەتی ناسیونالیزمی کوێر و بەرتەسکی ئێرانیچیەتیەوە. لایەنی تریش بە چاویلکەیەکی هاوشێوە واتە"امت اسلامی" لە بابەتەکە دەدوێن و ئەڵێن: ئێمە هەموو موسەڵمانین و جیاوازیمان نیە، لێدوان لەو بابەتە و تەنانەت بیرلێکردنەوەشی کفرە و لە خزمەت دوژمنانی ئیسلام دایە.
واتە بە دەربڕینی چەند وشەی خۆخڵەتێنی بێ ناوەڕۆک بە نیازی دەرباز کردنی خۆیان لەو قەیرانە ناوچەییەن.
ئەوەی لەو دێڕانەی سەرەوە باسیان لێوە کرا بە درێژایی مێژوو تاقی کراونەتەوە، واتە هەرکامەو ماوەیەکی دوور و درێژ لە ئێران دەسەڵاتیان بە دەستەوە بووە یان هێشتا بە دەستیانەوەیە و تەنیا ئەوکاتانەی کە پێویستیان بووە یان بە پێی بەرژەوندیی مەبەستدار ناوێکیان لە کورد هێناوە.
لە ئوپۆزیسیونی ئێرانی لایەنهایەکیتریش هەن کە لە قەبارەی دروشمدا باس لە کۆمەڵە بابەتێکی "کلیشەیی"و"رواڵەتی" ئەکەن بەڵام دەسەڵتیان بە دەستەوە نەبووەو تاقینەکراونەتەوە تا برایەتیەکەیان بسەلمێندرێت. جا ئاساییە ئێمە پرسەکە نابێت بە یەکجاری بە رەش و سپی بیبینین. داخوازەکانی خەڵکی کوردستان بە راشکاوی باس دەکەین، جاڕی دەدەین، هێزو پشتیوانی بۆ کۆدەکەینەوە و پێداگریی لە سەر ئەکەین.
بە بێ گەڵاڵەی کونکرێت و پێشمەرجی روون و ئاشکرا لە سەر پرسی کورد و بزووتنەوەی خەڵکی کوردستان لە بەرانبەر ئوپۆزیسیونی ئێرانی بە گشتی، چوونە هەر دانیشتن لە پشت دەرکی داخراو، رێکەوتن و بلووک بەندیەکەوە(ئەو بابەتەی کە لەم رۆژانەدا بانگەشەی بۆ دەکرێت) دیسانەوە رادەست کردنەوە و پردەباز کردنی بەرژەوەندی و بزووتنەوەی کوردستانە ئەویش لە بەرانبەر لایەنهایەکی بێ بەڵێنی پاوانخوازی هەلپەرست. جا دیارە ئەوەش نە لە قازانجی بزووتنەوەی رەوای خەڵکی کوردستان بەڵکۆ لە پێناو سات و سەودا بە مەبەستی بەرتەسکی تایبەتدایە.
زۆر بە بێ پەردە و خۆماڵیانە بیڵێم، لە روانگەی منەوە زۆربەی ئەو لایەنانەی کە بە ناوی ئوپۆزیسیونی ئێرانیەوە بوونیان هەیە چ ئەوانەی لە ژێر دروشمی خەڵک فریودەری " ئێران هی هەموو ئێرانیەکانە" خەڵکی کورد رەسەن ترین (قوم)ی!؟ ئێرانین"،" ئێمە هەموو یەک نەتەوەین و ئێرانین"،"کورد و تورک و فارس و ئەوانەمان نیە، ئێمە هەموو(امت اسلام)ین!؟"و" پاراستنی چوارچێوەی ئەرزیی ئێران ئەرکی بێ ئەم لا و ئەولای هەمووانە" هیچ بایەخ و نرخێکیان نیە. نە خاک، نە ئاڵا، نە دروشمی قەبەی دینداری و دیانەت تا ئەو کاتەی مافە سروشتی و ئاساییەکانی منی کورد بە فەرمی نەناسێت و مل کەچی نەبێت، نە ئەوی کە بایەخدار و پیرۆز نیە، بەڵکۆ بۆ تێکشاندنیشی حەول ئەدەم.
7
٤- به‌بڕوای ئێوە كۆنگره‌ی 13ی كۆمه‌ڵه ده‌بێت چ گۆڕانكاری له‌سیاسه‌ت‌و ستراتیژه‌كانی بكات سه‌باره‌ت به په‌یوه‌ندی‌و هاوكارییه‌كانی له‌گه‌ڵ ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی؟
دۆخی ئەمڕۆی جیهان، ناوچە، ئێران و کوردستان بە گشتی دۆخێکی تایبەتە و ئاڵ و گۆڕی پەیتا پەیتا و خێرا بە خۆیەوە دەبینێت، بۆیە ئەرکی سەرەکیی هەر لایەن و پێکهاتەیەکی رێکخراوەیی، سیاسی و جەماوەری کە مۆدێڕن و ئەمڕۆیی بێت، لێکدانەی واقێعبینانەی ئەو دۆخەو دۆزینەو بە کار بردنی هەڵوێستی گونجاو لەو بارەوەیە. بەڵام بە داخەوە دەردێکی کۆنی گورچک بڕ داوێنی هەموو لایەنەکانی تەنیوەتەوە کە ئەویش نامۆدێڕن بوون و نائەمڕۆیی بوونە.
هەموو لایەنە سیاسی و رێکخراوەییەکان چ کوردستانی و چ ئەوانەی ئێرانی، لەسەردەمانێکدا بە گشتی خاوەنی پێگەیەکی رێکخراوەیی، سیاسی و کۆمەڵایەتی بوون کە بۆ هەموو لایەک خاڵێکی وەرچەرخان بوو، بەڵام بە هۆکاری روون و ئاشکرا کە بۆ کەس شاراوە نین، یان پێگەکەیان لاواز بوو یان هەر بە تەواوەتی رووخا. هەرچەندە سەرەڕای ئەو تراژدیە ئەسەفبارە لە ئێران بە گشتی، لە کوردستان دۆخەکە بە شیوازێکی ترەو هێشتا رێکخراوە کوردیەکان لە چاو ئێران لە ئاستێکی باشتردان. لەم نێوەدا جەماوەری خەڵکی کوردستان بە هێچ شیوەیەک تاوانبار نین چونکۆ بە درێژایی تەمەنی دەسەڵات و هێزی داگیرکاری رژیمی تاران، راوەستاون، خەباتیان کردووە، قوربانییان داوە و شەرافەتمەندانە ژیاون. لە هەر ئان و ساتدا کە بە پێویستیان زانیبێت بە بێ راڕایی و گۆمان پێشوازییان لە داخوازی حیزبەکوردیەکانەوە کردووە و بە هانایانەوە هاتوون.
بۆیە ئەوە لایەنە رێکخراوەییەکانن کە پێویستە وڵامدەرەوەی ئەو دۆخە بن، سەرەڕای هەبوونی بەستێنی سیاسی، فەرهەنگی و کۆمەڵایەتیی شیاو و لە بار، نەیانتوانیوە کۆمەڵگا رێکبخەن و وڵامی داخوازە خەباتکارانەکانی جەماوەر بدەنەوە. لە بەر ئەوەی یان خەریکی کۆمەڵێک بابەتی لاوەکین یان سەرقاڵی کێشەی ناوەکی و بە یەکدا هەڵگوتنن.
لە هەر کومەڵگایەک بە پێی دۆخی گشتیی کۆمەڵگا و هەل و مەرجی تایبەت بە ئەو کومەڵگایە، لایەنە رێکخراوەیی و سیاسیەکان لە بەر ئەوەی هێزە ئینسانیەکەیان هەر لە ئەو شوێنە وەر ئەگرن، ئەو حیزب و لایەن یان رێکخراوەیە لە هەموو ئاستەکاندا هەڵگری کولتوورو خۆ و خسڵەتەکانی جەرماوەری پێکهێنەری ئەو کۆمەڵگایەیە، لە کوردستانیش کە بەشێک لەو کۆمەڵگایانەیە، ئاشکرایە کە هەڵگری ئەو خۆ و خسڵەتانەیە و رەنگدانەوەشی لە نێو حیزبەکان یان هەر پێکهاتەیەکی جەماوەری و کۆمەڵایەتی دیار و حاشا هەڵنەگرە.
بۆیە هەڵس وکەوتی نێو لایەن و رێکخراوە کوردیەکانێش بە گشتی لە ژێر کاریگەریی ئەو پرسەدایە. (هەر چەندە لە ئێران بە گشتی لایەنی رووناکبیریی کەمەڵگا چاوی لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆی بڕیوە و نە بە نیازی ئەزموون وەرگرتن بەڵکۆ زۆرجار بۆ چاولێگەری و (تقلید) بۆ بابەتەکەی رووانیوە هەر بۆیە تا ئیستا نەیتوانیوە پێوەندیی نێوان کاری سیاسیی پڕۆفشناڵ و کۆمەڵگا قایم و پتەو بکاتەوە. هۆیەکەشی ئەوە بووە کە نەیان تووانیوە جەماوەری کۆمەڵگای خۆیان بناسن و هەڵسەنگاندن و لێکدانەوەیەکی واقێعبیبانەیان لێی هەبێت.)
لە کوردستان ئەو بابەتە بە شیوازێکیتر خۆ دەنوێنێت، ئەویش ئەوەیە کە هێشتا پێوەندیی نێوان جەماوەر و لایەنە رێکخراوەیی، پیشەیی، جەماوەری و سیاسیەکان لە ئاستێکی شیاودا نیە، شیوازی حیزبایەتی لە کوردستان نەیتوانیوە خۆی پێ بگەێنێت، مۆدێڕنەوە بێت و بە پێی پێشەوە چوونەکانی کۆمەڵگای کوردستان گەشە بکات. بۆ وێنە شێوازی حیزبایەتی لە کوردستان تێکڵاوێکە لە داب و نەریتی پاشماوەی شیوازی بەرهەمهێنانی زاڵی سێ چارەکە سەدە لەمەو پێشی کوردستان، حەولدان بۆ خۆ تێوەگلاندن لە تەوژمی هەرس هێناوی نیو سەدەی پێشترو ئێستاش بانگەشەی حیزبایەتیی مۆدێڕن کە بە داخەوە لە نێوان هەرسێکدا ماونەتەوە.
لە مێژووی ژیانی کۆمەڵگای مرۆڤایەتیدا هەر سەردەمەو و ناوچەی جوغرافیایی، کەرەسەو ئامرازی خەبات گۆڕدراوە. لە ئەمڕۆشدا کە خولی سەرهەڵدانی بزووتنەوە پیشەیی، رەگەزی، کۆمەڵایەتی و تایبەتیەکانە، ئەرکی سەرەکیی حیزبێکی مۆدێڕن و ئەوڕٶیی ناسینی ئەو راستیەو خۆ رێکخستن و خۆتەیار کردن بۆ هاو ئاهەنگی لە گەڵ وەها بزووتنەوەگەلێکدایە و لە هەمان کاتدا بە فەرمی ناسینی سەربەخۆیی و مەموو مافەکانی ئەو لایەنانەیە نەک حەول دان بۆ بە حیزبی کردنیان و کەڵک وەرگرتن لەوانە لە پێناو بەرژەوەندیی کورت ماوەو بەرتەسکی حیزبی و بەستنەوەیان لە قاڵب و چوارچێوەی حیزبایەتیدا.
بۆیە بە قەناعەت هێنان و بڕوا بەو راستیە کە شێوازی حیزبایەتی و بەڕێوە بردنی حیزب بەو چلۆنایەتیەی کە هەیە، وڵامدەرەوە نیە، ئەرکی سەرشانی ئەندامانی بەشداری کۆنگرەی سێزدەی کۆمەڵە ئەوەیە کە پێداگری بکەن لە سەر:
- حیزبیەت کردن و دانانی دەستگاو دامەرزاوەی حیزبی و خۆ دەرباز کردن لە شێوە حیزبایەتیی کلاسیک. ئەویش بە کردەوە و بە عەمەل نە سەردانی کۆمەڵێک دروشمی بریقەداری باو.
- جارێک و بۆ هەمێشە سەلماندنی مل کەچ بوون بە هەڵوێست و بڕیاری پەسەندکراوی گشتی، نەک تەسلیم بوون بە خواست و ئیرادەی تاک.
- پەسەند کردن و پێداگری لە سەر جێ بە جێ کردنی مێکانیزمێک لە پێناو ئاشت کردنەوی جەماوەر و لایەنە سیاسی و رێکخراوەییەکان و بەخشینەوەی متمانانەی تەم گرتووی کۆمەڵگا بە رێکخراوەکان، کە هۆە سەرەکیەکەی شێوەی هەڵس و کەوتی حیزبەکان خۆیانن.
- پێداگری لە سەر سەلماندنەوە و کردنە بڕوای پراکتیکیی ئەو راستیە کە حیزب، رێکخراوە و هەر بابەتێکی لەو چەشنە، ئامرازو کەرەسەیەکن لە خزمت بەرژەوەندیی گشتیی کۆمەڵگادا.
- بایەخدان بە ویست و داخوازی جەماوەر و خستنەگەڕی هێزو توانای حیزب لە پێناو وڵامدانەوە بە داخوازە رەواکانی خەڵکی کوردستان لەم قۆناخە هەستیارە لە مێژووی خەباتکارانەی جەماوەری خەڵکی کوردستان.
- حەولدان بۆ رێکخستن و سازماندانی کۆڕ و کۆمەڵە مەدەنی و غەیرە حیزبیەکان و هاوکاری و یارمەتی دانی ئەو کۆڕ و کۆمەڵانە.